Vibrio - Những vi khuẩn gây bệnh phổ biến trên tôm

Nhiễm khuẩn trên tôm nuôi hiện nay rất phổ biến và có lẽ đây là nguyên nhân chính gây ra tỷ lệ chết cao cho tôm. Vibrio chắc chắn là một tác nhân quan trọng, nhưng chúng không phải là nguyên nhân duy nhất. Thông thường, việc không chú phòng phòng bệnh ngay từ ban đầu sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy nguy hiểm hơn khi mầm bệnh thực sự tác động đến sức khỏe tôm.

Vibrio là gì?

Vibrio là vi khuẩn gram âm, hình que cong và hầu hết có thể phát triển trong điều kiện không có oxy (vi khuẩn kỵ khí). Chúng phù hợp ở nhiệt độ từ 15 độ C (59 độ F) trở lên.

Vibrio là một thành phần phổ biến ở hầu hết các hệ sinh thái thủy sinh, được tìm thấy trong nước biển và nước lợ (V. cholerae cũng được tìm thấy trong nước ngọt). Những vi khuẩn này tiến hóa cao và có hai nhiễm sắc thể cho phép chúng di truyền khá linh hoạt. Số lượng chính xác của các loài là một ẩn số, vì ngày càng có nhiều loài hơn được xác định. Người ta ước tính rằng có hơn 150 loài, với hàng ngàn chủng.

Vibrio cholerae (trái) và Vibrio parahaemolyticus (phải)

Hầu hết Vibrio là lành tính và không thể gây bệnh trừ khi chúng xuất hiện với mật độ dày đặc (chỉ có thể đạt được bằng cách nuôi cấy trong phòng thí nghiệm). Chúng có mặt ở khắp nơi trong nước và cư trú trên nhiều động vật sống dưới nước, bao gồm cá, tôm, cua, cũng như tảo, sinh vật phù du và cả các chất hữu cơ lơ lửng. Chúng dễ dàng tạo thành các tập hợp phức tạp, được gọi là màng sinh học, cho phép chúng gây bệnh và đảm bảo sự tồn tại của môi trường. Có hai loại mầm bệnh chính:

Mầm bệnh bắt buộc: Một tế bào đơn lẻ cũng đủ để bắt đầu một quá trình gây bệnh. Một số lượng rất nhỏ vi khuẩn cũng có thể kích hoạt một quá trình bệnh lý và giết chết vật chủ. Thông thường, tôm nuôi không có khả năng tự bảo vệ để chống lại nhiễm trùng và nhanh chóng xảy ra thiệt hại lớn. Tuy nhiên, đây là những mầm bệnh tương đối hiếm.

Tác nhân cơ hội: Gây bệnh khi các yếu tố khác làm suy yếu vật chủ trước. Hầu hết các vi khuẩn giết tôm thuộc loại này. Trong trường hợp không có các yếu tố gây căng thẳng, chúng có thể lành tính. Chúng có thể hiện diện ở mức rất cao và không gây ra bất kỳ vấn đề nào. Hầu hết các bệnh do vi khuẩn trên tôm nuôi là do các mầm bệnh cơ hội.

Mặc dù chắc chắn rằng vi khuẩn Vibrio là nguyên nhân chính gây bùng phát dịch bệnh ở tôm nuôi, nhưng không được bỏ qua tác hại của các tác nhân gây stress.

Các chủng vibrio gây bệnh thường gặp

Dưới đây là một số loài Vibrio có liên quan đến sự bùng phát dịch bệnh ở tôm tại các thời điểm khác nhau trong chu kỳ nuôi. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng trong một loài vi khuẩn cũng có nhiều chủng không thể gây bệnh, hầu hết các đợt bùng phát Vibrio là do vi khuẩn cơ hội. Tôm bị suy yếu bởi các tác nhân gây căng thẳng và đây là điều khiến chúng dễ bị vi khuẩn tấn công hơn. Vì vậy, nên tập trung vào việc giảm thiểu các tác nhân gây căng thẳng thay vì kiểm soát tải lượng Vibrio trong ao nuôi.

Các chủng Vibrio trên có thể gây ra bệnh trên tôm

vi khuẩn gây bệnh ở tôm Vi khuẩn Nuôi tôm vi khuẩn vibrio Tôm quảng canh Tôm thâm canh