MOS - prebiotic kích thích tăng trưởng cho cá trắm cỏ. Ảnh: Alabama Cooperative Extension System
MOS là một loại prebiotics, được sử dụng rộng rãi trên động vật thủy sản vì tác dụng thúc đẩy tăng trưởng của nó. Về mặt sinh lý, sự phát triển của cá có liên quan chặt chẽ tới sức khỏe của đường ruột. MOS từ lâu đã được chứng minh là bảo vệ tính vững chắc trong cấu trúc ruột, từ đó có khả năng cải thiện tăng trưởng và thúc đẩy miễn dịch trên một số loài cá, đồng thời sẽ tác động tới các enzyme chống oxy hóa. Cá trắm cỏ hiện là loài có giá khá tốt trên thị trường, có giá trị kinh tế và lợi ích xã hội quan trọng. Cho đến nay việc bổ sung MOS dù biết là có nhiều lợi ích, nhưng vẫn chưa được tìm hiểu rõ. Do đó, nghiên cứu sau đây sẽ chứng minh MOS là rất cần thiết trong quá trình sinh trưởng của cá trắm cỏ.
Người ta bổ sung cùng với thức ăn một lượng MOS nhất định. Thí nghiệm tiến hành trong 60 ngày, mỗi ngày cho ăn 4 lần. Cuối thí nghiệm, các chuyên gia thử thách thêm về tính chống oxy hóa của MOS đã được bổ sung. Khi đó, cá thí nghiệm được tiêm vi khuẩn A.hydrophila với một liều lượng có thể gây oxy hóa cục bộ, nhưng không đủ sức gây chết đối với cá. Sau đó tiến hành kiểm tra mô học ruột cá để chứng minh các giả thuyết ban đầu.
Kết quả khi bổ sung MOS đã cho thấy rõ sự phát triển đáng kể của hệ vi khuẩn đường ruột (tăng số lượng vi khuẩn có lợi như Lactobacillus, Bifidobacterium và giảm số lượng vi khuẩn có hại như A. hydrophila, E. coli). Đồng thời, việc thay đổi này cũng giúp tăng hàm lượng các acid hữu cơ trong ruột cá (axit propionic và axit butyrat). Điều này vô cùng có lợi cho đường ruột cũng như sức khỏe cá.
Bổ sung MOS giúp cải thiện sức khỏe và bảo vệ đường ruột cá trắm cỏ. Ảnh: Kloubec Fisheries
Tuy nhiên, sức khỏe của ruột cá có liên quan chặt chẽ tới tính toàn vẹn cấu trúc, điều này một phần phụ thuộc vào hình thái mô học của ruột. Cấu trúc mô học của ruột cá bao gồm các thành phần chính là lớp đệm, lớp cơ, màng huyết thanh. Trong số đó, lớp đệm của cá chứa các mô liên kết lỏng lẻo và nhiều mao mạch. Nghiên cứu hiện tại cho thấy A. hydrophila có thể phá hủy cấu trúc ruột và gây ra những thay đổi bệnh lý đáng kể (cụ thể là tăng huyết áp mao mạch, thâm nhiễm tế bào, viêm). Tuy nhiên, những dấu hiệu này đều giảm bớt khi có bổ sung MOS với 400mg/kg thức ăn. MOS cũng duy trì hình thái và cấu trúc của ruột cá, điều này thể hiện ở hai khía cạnh:
Thứ nhất: ruột cá chính là nơi vi khuẩn có hại tồn tại và chờ cơ hội để tấn công gây bệnh. Chẳng hạn như A. hydrophila, chúng sẽ làm tổn thương cấu trúc và gây hàng loạt dấu hiệu bệnh lý bên trong ruột. Một thành phần của MOS là mannose, có khả năng kết hợp với nhiều vi khuẩn gây bệnh và vô hiệu hóa chúng. Từ đó cho thấy MOS có thể làm giảm lượng A. hydrophila gây hại trong ruột cá trắm cỏ.
Thứ hai: MOS có liên quan đến việc loại bỏ oxy dư thừa (ROS) trong các phản ứng sinh lý của ruột. Trong khi ROS là nguyên nhân gây tổn thương, phá hủy cấu trúc và chức năng của ruột cá. Sau thí nghiệm bổ sung MOS thì ROS trong ruột không còn quá nhiều, giữ vững được hình thái và cấu trúc ruột cá trắm cỏ.
Là chỉ số đáng tin cậy về các tổn thương oxy hóa, MDA và PC được áp dụng nhằm phản ánh mức độ tổn thương tế bào do các chất chuyển hóa ROS gây ra. Nhưng việc bổ sung MOS phù hợp có thể làm giảm hàm lượng ROS, cũng như hàm lượng MDA và PC. Đồng thời, cũng tăng khả năng hoạt động và mức độ mRNA của các enzyme chống oxy hóa. Cơ chế loại bỏ ROS của MOS thông qua các khía cạnh sau: một mặt, các thành phần cơ bản trong MOS có thể phản ứng với các thành phần của ROS. Mặt khác, các hoạt tính chống oxy hóa trong ruột cá như ASA và AHR tăng lên một cách đáng kể, khi trong thức ăn có bổ sung MOS. Những kết quả này cho thấy rằng việc bổ sung MOS trong chế độ ăn hằng ngày có thể làm giảm tổn thương, tăng cường khả năng chống oxy hóa trong ruột cá trắm cỏ. MOS cũng làm tăng đáng kể lượng vi khuẩn Lactobacillus.
Glucan MOS tăng khả năng chống oxy hóa và thúc đẩy miễn dịch của cá trắm cỏ. Ảnh: Anbinh Biochemistry
Tóm lại khi bổ sung đầy đủ một lượng Glucan MOS nhất định (200−600mg/kg thức ăn) có thể cải thiện hiệu suất tăng trưởng và gia tăng tính toàn vẹn cấu trúc của ruột cá. Đồng thời tăng hàm lượng vi khuẩn có lợi, tăng cường khả năng chống oxy hóa đường ruột của cá trắm cỏ nuôi thương phẩm. Đầu tiên Glucan MOS giảm bớt các hàm lượng ROS, PC và MDA gây oxy hóa trong đường ruột. Tiếp theo là giúp tăng khả năng chống oxy hóa đáng kể trong đường ruột có liên quan đến việc điều chỉnh các enzyme. Glucan MOS, chứa prebiotic đặc biệt tốt đối với sức khỏe của của cá trắm cỏ nuôi thương phẩm.
References: Zhi Yuan Lu, et al. Mannan oligosaccharides improved growth performance and antioxidant capacity in the intestine of on-growing grass carp (Ctenopharyngodon idella). Aquaculture (2020).
Các loài giáp xác hạn chế sinh tổng hợp các acid béo HUFA, do đó bổ sung dầu cá trong thức ăn là cần thiết.
-1675918815.jpg)