Phương pháp mới trị phân trắng cho tôm từ 100% thiên nhiên. Ảnh: Anbinh Biochemistry
Phân trắng (WFD) là một trong những hội chứng gây nguy hại lớn cho nghề nuôi tôm hiện nay. Các mầm bệnh thường tấn công trên tôm từ 30-80 ngày tuổi, với triệu chứng chủ yếu là nhiều sợi phân trắng nổi trên mặt nước, xuât hiện nhiều trong vó, tôm giảm ăn, tăng trưởng chậm và chết dần đến 100%.
Vi khuẩn vibrio được chẩn đoán là nguyên nhân gây ra hội chứng này bao gồm: V. parahaemolyticus (khuẩn lạc xanh), V. fluvialis (khuẩn lạc vàng), V. vulnificus (khuẩn lạc xanh), V. mimicus (khuẩn lạc xanh), V. alginolyticus và V. cholera. Ruột tôm khi bệnh phân trắng sẽ mất cấu trúc, không thức ăn mà thay vào đó là nhiều sợi phân trắng và có mùi rất hôi.
Bệnh phân trắng trên tôm thẻ. Ảnh: Tepbac
Cho đến nay đã có rất nhiều phương pháp để trị phân trắng cho tôm. Trong đó có thảo dược, như tỏi Licin garlic, diệp hạ châu, …, những loài cây tự nhiên nhưng lại mang đến nhiều công dụng tuyệt vời. Tầm bóp hay còn gọi là cây lồng đèn, tên khoa học là Physalis angulate, một trong những loại thảo dược mọc nhiều ở vùng nhiệt đới. Những chiết xuất của cây tầm bóp bao gồm saponins, flavonoids, steroids, polyphenols, alkaloids và một số chất khác với hoạt tính kháng khuẩn cao, chống ung thư, chống lở loét, chống đông máu, từ lâu đã được sử dụng để điều trị bệnh trên người.
Hoạt tính kháng nấm cực kỳ hiệu quả, chống lại sự phát triển của vi khuẩn là tác dụng chủ yếu từ các chiết xuất trên của tầm bóp. Đây là thành phần của thuốc nhuận tràng, kháng viêm, tiểu đường. Do đó, sử dụng tầm bóp có thể được xem là một cách điều trị hoàn toàn mới khi trị bệnh phân trắng trên tôm.
Chiết xuất từ lá và thân của cây tầm bóp được chứng minh là chống lại các loài Vibrio gây bệnh phân trắng. Trong đó, phát hiện nhiều chiết xuất có tác dụng này và mỗi loại khác nhau sẽ có hoạt tính kháng khuẩn khác nhau. Trộn chung Chloroform với chiết xuất tầm bóp sẽ cho hoạt tính kháng khuẩn mạnh nhất, kế đến là ethyl acetate. Bên cạnh đó, hiệu quả diệt khuẩn ở những loài có khuẩn lạc xanh tương đối thấp hơn những vi khuẩn có khuẩn lạc vàng. Điều đó phù hợp khi vi khuẩn có khuẩn lạc xanh trước nay đều gây bệnh cho tôm nhiều hơn và nặng hơn cho tôm.
Cây tầm bóp trị phân trắng trên tôm. Ảnh: Suckhoevacuocsong
Một điều đặc biệt là riêng chiết xuất cộng với chloroform ở các nồng độ khác nhau thì hiệu quả tác dụng cũng sẽ khác nhau. Cụ thể, khi tăng dần nồng độ thì tác dụng ức chế vi khuẩn cũng mạnh hơn. Và lá cây là cơ quan có tác dụng ức chế thấp nhất với vi khuẩn Vibrio spp. Chiết xuất từ tầm bóp là an toàn khi dùng để kháng khuẩn với nồng độ thấp hơn 25% khi sử dụng cho tôm.
Tóm lại chiết xuất thảo dược tự nhiên này có chứa nhiều hoạt chất kháng khuẩn hiệu quả, khi dùng phải trộn với dung môi chloroform hoặc ethyl acetate để phát huy tác dụng mạnh hơn. Với nồng độ diệt khuẩn mạnh nhất là 10%. Đồng thời, tầm bóp sẽ gây độc cho tôm ở nồng độ 50%, vì vậy phải cân nhắc trước khi sử dụng.
Gan không có dây thần kinh, nên gan bị tổn thương gần như tôm không bị ảnh hưởng đến hoạt động cho đến khi gan hoàn toàn bị hư hại.